Γενικά στοιχεία:

Αντικείμενο αυτού του σημαντικού ερευνητικού έργου στον τομέα της Νανοϊατρικής,  αποτελεί η ανάπτυξη καινοτόμων φορέων («φαρμακομορφών») της δραστικής ουσίας Ιξαμπεπιλόνης για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Πιο συγκεκριμένα, μελετήθηκε η ανάπτυξη θερμοευαίσθητων πολυμερικών νανοφορέων και υβριδικών μαγνητικών νανοφορέων.

Η Ιξαμπεπιλόνη ανήκει σε μια νέα κατηγορία φαρμάκων, τις Εποθιλόνες, και αναπτύχθηκε ειδικά για ασθενείς με μεγάλη ανθεκτικότητα σε άλλου είδους χημειοθεραπεία. Το μεγάλο πλεονέκτημα της Ιξαμπεπιλόνης είναι η ισχυρή αντικαρκινική της δράση, η οποία συνοδεύεται όμως από σημαντικές παρενέργειες.

 Οι νανοφορείς διαθέτουν ιδιότητες παρατεταμένης παραμονής στην γενική κυκλοφορία του αίματος μετά από ενδοφλέβια χορήγηση και φέρουν ειδικές μονάδες στόχευσης οι οποίοι «κατευθύνουν» τον φορέα επιλεκτικά στον καρκινικό όγκο. Στη συνέχεια με την εφαρμογή στην περιοχή του όγκου τοπικής υπερθερμίας (στην περίπτωση των θερμοευαίσθητων φορέων) ή μαγνητικού πεδίου (στην περίπτωση των μαγνητικών νανοφορέων) προκαλούνται μεταβολές στην δομή των νανοφορέων οι οποίες οδηγούν στην αποδέσμευση του φαρμάκου από τους φορείς, στοχευμένα πάνω στον καρκινικό ιστό.

Το έργο εκτείνεται από την ανάπτυξη των νανοφορέων, τον πλήρη χαρακτηρισμό τους μέχρι και τη μελέτη της συμπεριφοράς τους τόσο in vitro σε κατάλληλες κυτταρικές σειρές όσο και in vivo μοντέλα καρκίνου. Στα πλαίσια του παρόντος έργου έχουν συντεθεί για πρώτη φορά πολυλειτουργικοί νανοφορείς για την εκλεκτική διάθεση της ιξαμπεπιλόνης στους καρκινικούς όγκους και έχουν αξιολογηθεί με πρωτοποριακές μεθόδους όπως η συνεστιακή μικροσκοπία πραγματικού χρόνου.

Αναλυτική περιγραφή:

Οι θερμοευαίσθητοι και μαγνητικοί νανοφορείς ιξαμπεπιλόνης που αναπτύχθηκαν και μελετήθηκαν στο παρόν έργο παρασκευάζονται από υλικά βιοσυμβατά και βιοαποικοδομήσιμα, συνεπώς αναμένεται ότι η χρήση τους στον άνθρωπο θα είναι ασφαλής.  Από τις συνολικές καταγραφές και το χαρακτηρισμό των παραγόμενων νανοφορέων, της αντικαρκινικής δραστικής ουσίας, Ιξαμπεπιλόνης κρίνεται η μελλοντική τους αξιοποίηση ως θετική.

Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα από τις in vitro μελέτες της αποδέσμευσης της Ιξαμπεπιλόνης και των νανοφορέων της, όπως και η επιτυχής πρόσδεση του φολικού οξέος στους πολυεστέρες, συμβάλλει στην άποψη πως τα παραχθέντα νανοσωματίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως στοχευμένο σύστημα αποδέσμευσης της αντικαρκινικής δραστική ουσίας Ιξαμπεπιλόνης για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.

Τα αποτελέσματα του ελέγχου της κυτταροτοξικότητας και του ελέγχου της τοξικότητας σε πειραματόζωα (μύες) υποστηρίζουν την ασφάλεια της χρήσης των νανοφορέων αυτών ιξαμπεπιλόνης. Επιπλέον, τα in vivo αποτελέσματα της αξιολόγησης της αντικαρκινικής δραστικότητας των νανοφορέων ιξαμπεπιλόνης είναι ενθαρρυντικά καθώς δείχνουν την δυνατότητα αυτών να καθυστερούν την ανάπτυξη καρκινικών όγκων. Δημιουργούνται συνεπώς θετικές προοπτικές αξιοποίησης  των νανοφορέων αυτού του τύπου για την ανάπτυξη στοχευμένης θεραπείας του καρκίνου του μαστού.

Τα αποτελέσματα του έργου δικαιολογούν την περαιτέρω μελέτη της αντικαρκινικής δράσης σε προκλινικό και στην συνέχεια σε κλινικό επίπεδο που θα αποδείξουν την δυνατότητα εφαρμογής των θερμοευαίσθητων και μαγνητικών νανοφορέων ιξαμπεπιλόνης στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού και στην ανάπτυξη πρωτότυπου αντικαρκινικού φαρμακευτικού προϊόντος με βάση αυτούς τους νανοφορείς.

Η κοινοπραξία θα αναζητήσει επιπλέον χρηματοδότηση από εγχώριες ή εξωτερικές πηγές προκειμένου να συνεχίσει το έργο προς την κατεύθυνση αυτή. Επιπλέον το τμήμα πνευματικής ιδιοκτησίας της ΦΑΡΜΑΤΕΝ, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στον τομέα και είναι στην φάση αξιολόγησης για την κατοχύρωση των αποτελεσμάτων του έργου με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από κοινού με τους ακαδημαϊκούς φορείς.

Συνολικά, και πέραν της συγκεκριμένης εφαρμογής στον καρκίνο του μαστού, με βάση την τεχνογνωσία που αναπτύχτηκε στο παρόν έργο, είναι δυνατή η αξιοποίηση των θερμοευαίσθητων και μαγνητικών νανοφορέων ιξαμπεπιλόνης στην αντιμετώπιση άλλων τύπων καρκίνου ή για στοχευμένη θεραπεία άλλων σοβαρών ασθενειών, όπως καρδιαγγειακών ή νευροεκφυλιστικών ασθενειών (π.χ. Alzheimer), μετά από φόρτωση τους με κατάλληλα, για την συγκεκριμένη εφαρμογή, φάρμακα.  Η κοινοπραξία ήδη μελετάει σχέδια για χρηματοδότηση προκειμένου να επεκτείνει τις εφαρμογές της προτεινόμενης τεχνολογίας.

Με το παρόν έργο δόθηκε η ευκαιρία στα ελληνικά ακαδημαϊκά Ιδρύματα αλλά και στην ελληνική εταιρεία ΦΑΡΜΑΤΕΝ να συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη του κλάδου της Νανοϊατρικής ο οποίος είναι ένας ραγδαία αναπτυσσόμενος και πολλά υποσχόμενος κλάδος. Επιπρόσθετα δόθηκε η δυνατότητα να αναπτυχθεί εντός του ελληνικού χώρου τεχνογνωσία στον κλάδο της Νανοϊατρικής που μπορεί να οδηγήσει σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, με θετικές συνέπειες για την ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της τοπικής οικονομίας. 

Η τεχνογνωσία και οι υποδομές που αναπτύχθηκαν στα πλαίσια του παρόντος έργου θα προσδώσουν στην ΦΑΡΜΑΤΕΝ και στους συνεργαζόμενους φορείς ένα συγκριτικό πλεονέκτημα για να συνεχίσουν και να ενισχύσουν την παρουσία τους στην έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων με βάση την Νανοτεχνολογία η οποία αποτελεί πυλώνα του τομέα «Υλικά και Κατασκευές», σύμφωνα με την στρατηγική της «ευφυούς εξειδίκευσης», στο πλαίσιο του σχεδιασμού του Εθνικού Αναπτυξιακού Προγραμματισμού για την περίοδο 2014-2020.

Το έργο απαίτησε την απασχόληση επιστημονικού προσωπικού υψηλής κατάρτισης προσφέροντας ταυτόχρονα στους Έλληνες επιστήμονες την ευκαιρία να επεκτείνουν τις δεξιότητες τους, να μετακινηθούν από το ακαδημαϊκό περιβάλλον στη βιομηχανία και αντίστροφα, παρέχοντας την ευκαιρία για δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας στα δύο αυτά διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα.

Ενέργειες δημοσιότητας-προβολής:

Τα αποτελέσματα του έργου ανακοινώθηκαν σε διεθνή περιοδικά και έγιναν ανακοινώσεις σε συνέδρια (πόστερ ή προφορικές παρουσιάσεις). Επίσης δημιουργήθηκε η ιστοσελίδα www.nanobilon.grστην οποία το ευρύ κοινό μπορεί να βλέπει τις γενικές πληροφορίες του έργου. Τέλος, το έργο επιλέχθηκε από την ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ για προβολή στην 79^η Διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης στον τομέα της Νανοτεχνολογίας.